ขั้นตอนสร้างความรู้ตัว ฝึกสัมปชัญญะ (ทำ 5 ครั้ง)

      แนวทางนี้เป็นแนวทางที่หลวงพ่อจรัญวัดอัมพวันสิงห์บุรีได้สอนผมตั้งแต่เด็กๆและยังจดจำได้ขึ้นใจท่านสอนว่าก่อนจะเริ่มนั่ง สมาธิ หรือเดินจงกรม ให้นั่งหนอ 5 ครั้ง แล้วยืนหนอ 5 ครั้ง ให้ทำก่อนเริ่มต้นเสมอ

      เมื่อพร้อมแล้ว หลับตาสบายๆ ไม่ต้องเกร็ง สูดหายใจเข้าลึกๆ ช้าๆ ( ช้าสุดเท่าที่จะทำได้ ) และกำหนดจิตรับสัมผัสต่างๆที่เกิดขึ้นรอบตัวเรา มีความเย็น ร้อน อ่อน แข็ง นุ่ม เบา เปียก แห้ง ตรงไหนบ้าง กำหนดจิตรับรู้ เช่น เท้าสัมผัสพื้นรู้สึกเย็น มีลมพัดมาปะทะใบหน้ารู้สึกอุ่นๆ

      กำหนดจิตรู้รอบตัวเรา สัมผัสแต่ละอวัยวะว่าสัมผัสอะไร เป็นอย่างไร อยู่อย่างไร โดยในขั้นตอนนี้ ให้สูดหายใจเข้าออกช้าๆ ปกติไปเรื่อยๆ ไม่ต้องกำหนดรู้ว่าเข้าหรือออกปล่อยตามธรรมชาติ

      เริ่มกำหนดจิตรับสัมผัสตั้งแต่ปลายผม จรดปลายเท้า ไล่ตั้งแต่ รู้สึกถึงเส้นผมอยู่ตรงนี้ลงมาหน้าผาก สัมผัสรู้สึกว่านี่คือหน้าผาก ดวงตาสัมผัสรับรู้ว่า ดวงตา หลับอยู่นี่คือตาซ้าย นี่คือตาขวา สัมผัสว่าอาการหลับตามันเป็นอย่างไร

      สัมผัสเรื่อยลงมาที่จมูก มีลมกำลังเข้าหรือออก กำลังเข้าหรือกำลังออก สัมผัสลงมาที่ปาก ปากปิดอยู่ยังไง นี่คือปาก นี่คือลำคอ กลืนน้ำลายดูว่าลักษณะอย่างไร ตรงไหนขยับ เลื่อนลงไปตรงไหน

      สัมผัสถึงหัวไหล่ ทั้งสองข้าง มีแขนติดอยู่อย่างไร เรื่อยมาถึงข้อศอก สัมผัสไปถึงมือทั้งสองข้างรู้สึกอย่างไร เย็น หรือร้อน อ่อน หรือแข็ง นุ่ม เบาอย่างไร สัมผัสถึงขาวางอยู่อย่างไร

      สัมผัสถึงหัวเข่า หน้าแข้ง จนถึงเท้า เย็นร้อน อ่อนแข็ง นุ่มเบา เปียกอย่างไร สัมผัสที่พื้นอย่างไร เมื่อถึงปลายเท้าแล้ว ให้รับสัมผัสจากปลายเท้า เรื่อยขึ้นมา ผ่านเท้าหน้าแข้ง หน้าขา สะโพก ลำตัว แขน ศอก หัวไหล่ หน้าอก คอ ปาก จมูกตา หน้าผาก ผม ครบจากบนลงล่างและล่างกลับมาบน นับเป็นหนึ่ง “ ให้ทำแบบนี้ให้ได้ 5 ครั้ง ”

      เมื่อครบแล้ว จะเริ่มเข้าสู่ การฝึกจิตให้เป็นสมาธิ