การทำสมาธิ คือการนำจิตใจไปจดจ่อกับสิ่งใดสิ่งหนึ่งเป็นเวลานาน ฉะนั้น “ การนอนหลับตากำหนดลมหายใจเฉยๆ ก็เป็นการทำสมาธิ ” จะบริกรรมร่วมด้วยก็ได้ เช่น หายใจเข้า ‘พุทธ’ หายใจออก ‘โธ’
หรือจะดูอาการพองยุบของท้องไปด้วย หายใจเข้าคือ ‘พอง’ หายใจออกคือ ‘ยุบ’ หรือจะแค่กำหนดความรู้สึกว่านี่คือหายใจเข้า… นี่คือหายใจออก… ก็ได้ บางท่านอาจนับเลขไปด้วย หายใจเข้านับ 1 ถึง 9 ให้สุดกลั้น หายใจออกนับ 1 ถึง 9 ให้สุดกลั้น
หากเข้าใจความหมายคำว่าสมาธิ เราสามารถออกแบบวิธีการทำด้วยตัวเองได้เลย โดยไม่ต้องยึดติดกับรูปแบบใดๆ เพราะการทำสมาธิคือการนำจิตใจไปจดจ่ออยู่เรื่องใดเรื่องหนึ่งโดยมีระยะเวลานานก็สามารถเป็นสมาธิ
เช่น การใช้ชีวิตประจำวัน การทำงาน…ยืน… เดิน… นั่ง…นอน… การเรียนหนังสือ… การทำกับข้าว… การทำการบ้าน… การเตะฟุตบอล… การตีแบตมินตัน… การว่ายน้ำ…ทุกสิ่งทุกอย่างล้วนใช้สมาธิทั้งสิ้น
ให้เรากำหนดจิตรู้ตามไปด้วย ว่าเรากำลังทำอะไรถึงขั้นตอนไหนกำหนดรู้ด้วยสติสัมปชัญญะ สมาธิก็เกิดขึ้นสมบูรณ์แล้ว