การฝึกสมาธิ ให้เป็นองค์ฌาน และมีความก้าวหน้านั้น มีเทคนิคง่ายๆ คือ “ การจำอารมณ์สุดท้ายก่อนที่จะถอนออกจากสมาธิในครั้งปัจจุบันนี้ ” และเมื่อจะเริ่มทำสมาธิใหม่

      “ ให้นึกถึงอารมณ์สุดท้ายที่ถอนออกจากสมาธิครั้งที่แล้ว ” ฝึกแบบนี้บ่อยๆจะทำให้สมาธิมีความก้าวหน้าอย่างรวดเร็วเนื่องจากจิตเสพอารมณ์ฌานเดิมไว้ และจดจำอารมณ์นั้นไว้เมื่อเรากลับมาใหม่ก็จะสามารถเข้าไปอยู่จุดเดิมได้อย่างรวดเร็ว

      หากผู้ปฏิบัติท่านใดได้ฝึกและเข้าใจในเรื่องของลำดับขั้นของฌานแล้วให้ทำแบบนี้คือ ฝึกเข้าฌาน 1 2 3 แล้วถอนออกแล้ว ก็เริ่มใหม่เข้า 1 2 3 แล้วก็ถอนออก ทำแบบนี้เรื่อยๆซ้ำๆ เพื่อให้จิต จำอารมณ์ฌาน 3 เอาไว้

      คำว่าถอนสมาธิก็ คือเหมือนกับมาเข้าสมาธิใหม่ จะลืมตาหรือจะขยับตัว หรือจะหายใจแรงๆได้หมด คือเลิกอารมณ์เดิมทั้งหมด…กลับมาเริ่มใหม่ทั้งหมด…

      เมื่อเราจะเริ่มเข้าฌานในครั้งใหม่ จิตก็จะจำอารมณ์เดิมของฌาน 3 และจะก้าวกระโดดไปอยู่จุดนั้นได้อย่างรวดเร็ว หากมีการทำซ้ำทุกวันๆ สมาธิก็จะก้าวหน้าอย่างรวดเร็ว

      ฉะนั้นการทำสมาธิ “ เวลาไม่ใช่เรื่องสำคัญ ” สำคัญที่ว่าจิตเป็นสมาธิได้ระดับไหน ฝึกฝนให้ชำนาญ 5 นาทีก็เป็นฌาน 4 ได้ หรือทรงฌาน 4 ได้ตลอดเวลา เมื่อต้องการต้องหมั่นฝึกฝนจดจำอารมสุดท้ายกันนะครับ